Lotnictwo cywilne


Historia producentów samolotów cywilnych


Jak powstał Boeing?

Aby poznać historię największego amerykańskiego producenta samolotów, musimy cofnąć się w czasie do początków XX wieku. Cała historia firmy zaczęła się tak, że William Edward Boeing (urodzony w roku 1881 w Detroit) po lekcjach pilotażu branych u Glenna Martina (od którego z kolei powstał później inny koncern, Lockheed Martin), zaczął w roku 1915 budowę wodnosamolotu. Ponieważ w konstrukcji pomagał Boeingowi George Conrad Westervelt, inżynier marynarki, konstrukcja otrzymała nazwę B & W (od inicjałów konstruktorów). Jednak zanim budowa samolotu została ukończona, Westervelt musiał niestety zrezygnować z udziału w projekcie, w efekcie czego William Boeing musiał sam ukończyć dwa budowane samoloty. Mimo, iż odejście Westervelta stanowiło dla Boeinga pewne utrudnienie, to jednak jego zaangażowanie nie osłabło. Konstruktor zatrudnił bowiem dodatkowych pracowników i w niedługim czasie po ukończeniu wodnosamolotu, Boeing założył firmę Pacific Aero Products Corporation. Miało to miejsce 15 lipca w roku 1916, jednak rok później firma przyjęła nową nazwę i stała się Boeing Airplane Corporation. Jednakże jego pierwszy produkt, B&W nie okazał się sukcesem…

Firma Boeinga zajmowała i zajmuje się nie tylko produkcją samolotów pasażerskich, ale również (i tym właśnie zajmowała się przez długie lata) maszyn dla marynarki, łodzi latających, samoloty treningowe, pocztowe i myśliwskie oraz, w latach sześćdziesiątych (po wykupieniu firmy Vertol) śmigłowce (jak np. CH – 47 Chinook czy CH – 46 Sea Knight).

Z punktu widzenia lotnictwa cywilnego, znaczący jest jednak rok 1927, kiedy to Boeing utworzył linie lotnicze BAT (Boeing Air Transport). Głównym zadaniem firmy był przewóz poczty oraz towarów, jednak firma świadczyła również usługi transportu pasażerskiego. W pierwszym roku z usług Boeing Air Transport skorzystało 1863 pasażerów, co zainspirowało powstanie dwupłatowca nazwanego Model 80. Był to samolot o pojemności 12 miejsc. Jego pierwszy lot odbył się 27.07.1929. Z modelu 80 powstała ulepszona wersja 80A. Była to pierwsza maszyna skonstruowana specjalnie do przewozów pasażerskich. Mogła ona przewieźć 18 pasażerów na odległość 740 km, wznosząc się na wysokość 4200 m i lecąc z prędkością przelotową ok. 200 km na godzinę (choć jej maksymalna prędkość wynosiła 222 km/h). Co ciekawe, jak na owe czasy, warunki przewozu pasażerów były dość komfortowe – biorąc pod uwagę skórzana tapicerka w kabinie, lampki do czytania, ciepła i zimna bieżąca woda… Co więcej, pasażerów obsługiwały stewardessy… Wówczas były to dyplomowane pielęgniarki –uspokajały one nieprzekonanych do latania pasażerów oraz opiekowały się nimi na wypadek choroby - samoloty latały bowiem nisko, na wysokościach, w których częste były turbulencje.

W latach 30. powstały różne konstrukcje o mniejszym znaczeniu dla lotnictwa pasażerskiego, jednak również kilka samolotów pasażerskich. Warto wspomnieć o Boeingu Model 247 – był to pierwszy dwusilnikowy samolot pasażerski o całkowicie metalowej konstrukcji. Jak na owe czasy był on dość nowoczesny – wyposażony w żyroskop, system autopilota, system przeciwoblodzeniowy oraz chowane podwozie. Przewoził on 10 pasażerów (+ paczki) na odległość niemal 1200 km lecąc z prędkością ponad 300 km/h na pułapie 7700 km. Pierwszy lot modelu 247 odbył się 8 lutego 1933. Istotne również było powstanie Modelu 307 Stratoliner. Ten przystosowany do przewozu 33 pasażerów samolot był pierwszym czterosilnikowym liniowcem pasażerskim o zasięgu krajowym (do lotów po USA), czyli 3846 km. Maszyna ta latała na wysokości niemal 8 tysięcy metrów z prędkością przelotową ok. 350 km/h i maksymalną 395 km/h. Nie sposób także pominąć Modelu 314 Clipper – pierwszej łodzi latającej zdolnej do lotów transatlantyckich, zbudowanej w latach 1938 – 1941. Mogła ona przewieźć 74 pasażerów. Jej prędkość była zbliżona do tej modelu 247, zaś wysokość maksymalna to ok. 6 000 m.

W czasie II wojny światowej Boeing zajmował się głównie produkcją samolotów bombowych.

Po wojnie powstał również Boeing 377 Stratocruiser. Był to samolot bardzo – jak na owe czasy – luksusowy, mógł przewozić 50 – 100 pasażerów. Do ich dyspozycji były m.in. przebieralnie i barek oraz 28 dwupoziomowych (górnych i dolnych) leżanek do spania. Ten wyposażony w cztery silniki samolot mógł osiągnąć prędkość przelotową 482 km/h oraz maksymalną rzędu 600 km/h. Dysponował zasięgiem ponad 7400 km. Samolot mógł latać na pułapie 10 tysięcy metrów. Jego pierwszy lot odbył się 8.07.1947. Wyprodukowano ponad 50 egzemplarzy samolotu. Do sukcesów Boeinga tamtych czasów należały również latające tankowce KC – 97 Stratotanker.

Lata 50 to natomiast czas wielkiego przełomu – powstanie Modelu 367-80, który później przerodził się w pierwszy odrzutowy tankowiec KC – 135 oraz w jeden z najpopularniejszych samolotów odrzutowych – legendarnego Boeinga 707. Ten czterosilnikowy odrzutowiec mógł przewieźć 141 pasażerów w układzie dwóch klas lub maksymalnie 189 pasażerów w układzie mieszanym na odległość 9, 913 km. Jego prędkość przelotowa wynosiła 977 km/h, zaś pułap maksymalny 10, 973 m. Specjalna wersja tego modelu służyła również przez długie lata jako luksusowy samolot prezydenta Stanów Zjednoczonych, zwany popularnie Air Force One. To właśnie konstrukcja B707 uczyniła z USA potentata w produkcji samolotów pasażerskich (i tę pozycję utrzyma Boeing aż do lat 70, kiedy to powstanie europejska firma Airbus Industrie).

W roku 1966 Boeing (przy finansowym wsparciu rządu) podjął plany budowy samolotu typu SST (Supersonic Transport) – pierwszego amerykańskiego samolotu naddźwiękowego, otrzymał zresztą 122 zamówienia od 26 linii lotniczych. Rząd USA wycofał się jednak z finansowania projektu, w roku 1971, jeszcze przed ukończeniem prototypu.

Sukces Boeinga 707 kontynuowały kolejne udane produkcje (wszystkie odrzutowe) – trzysilnikowy Boeing 727, następnie (produkowany do dziś z pewnymi modyfikacjami) dwusilnikowy Boeing 737 oraz dwupokładowy, czterosilnikowy Boeing 747, największy w owych czasach samolot pasażerski, następnie dwusilnikowe Boeingi 757 i 767 oraz (najnowszy produkt), zbudowany w roku 1994 dwusilnikowy Boeing 777. Choć konstrukcje amerykańskiego producenta należą do bardzo solidnych, to jednak w międzyczasie, dominacji Boeinga na światowym rynku lotniczym zagroził europejski konkurent – Airbus Industrie, powstały w latach 70. Jego maszyny pod względem technologicznym znacznie wyprzedzały produkty Boeinga.

W sierpniu 1997 Boeing dokonał fuzji z McDonnell Douglas Corporation.

Obecnie firma pracuje nad bardzo nowoczesnym dwusilnikowym samolotem długiego zasięgu Boeing 787 Dreamliner.