Lotnictwo cywilne


Samoloty pasażerskie


Boeing 777


<
Zdjęcie: planespotter.filip

Pomysł stworzenia Boeinga 777 powstał w roku 1988. Wtedy to inżynierowie Boeinga rozważali możliwość modyfikacji Boeinga 767. Dlatego właśnie, pierwotnie Boeinga 777 nazwano 767-X. Okazało się jednak, że należy stworzyć zupełnie nowy samolot - nazwany Boeingiem 777 w grudniu 1989. Duży udział w produkcji samolotu miały firmy japońskie - Mitsubishi Heavy Industries Ltd., Kavasaki Heavy Industries Ltd., oraz Fuji Heavy Industries Ltd. zjednoczyły się w konsorcjum Japan Aircraft Development Corporation (JADC), które brało czynny udział w produkcji Boeinga 777.

Boeing 777 jest pierwszym samolotem, przy budowie którego firma Boeing konsultowała się z liniami lotniczymi (głównie United Airlines) oraz pierwszym samolotem zaprojektowanym w całości przy użyciu komputerów, jak również pierwszym Boeingiem pilotowanym w systemie fly-by-wire. Pięć monitorów ciekłokrystalicznych także zastosowano najpierw w kokpicie Boeinga 777. Jest to również pierwsza konstrukcja lotnicza, która jednocześnie otrzymała certyfikat amerykańskiej FAA i europejskiej JAA. Samolot otrzymał powyższe certyfikaty 19 kwietnia 1995.

Pod uwagę brano zastosowanie dwóch, trzech oraz czterech silników (w tym dość ciekawą opcję z 2 silnikami pod skrzydłami oraz 2 z tyłu kadłuba samolotu). Opcja pierwsza dawała jednak najniższe współczynniki zużycia paliwa oraz koszty obsługi, przy czym osiągi samolotu pozostawały te same.

Początkowo planowano zbudować 2 wersje samolotu. Wersja A miała mieć zasięg 9200 km, natomiast wersja B 11 700 km. Zamiast tego, zaprojektowano jednak wersje B777-200 oraz B777-200IGW (increased gross weight - zwiększona masa całkowita), którą cechują powiększone zbiorniki paliwa i wzmocniona konstrukcja. W czerwcu 1995 ogłoszono także powstanie przedłużonej wersji B777-300.

Kadłub samolotu miał mieć 6,20 m. Dzięki temu można było zaoferować liniom lotniczym licznych konfiguracji wnętrza (w tym mającą w rzędzie 10 foteli).

Przy tworzeniu skrzydła zastosowano nowo opracowany profil nadkrytyczny. Skrzydło to miało dużą rozpiętość i małą grubość względną. Pozwalało to osiągać prędkości rzędu 0,83 Macha i gwarantowało dużą prędkość wznoszenia i możliwość lotu na większych niż dotychczas wysokościach.


Zdjęcie Pauliny Jeżowskiej / Photo by Paulina Jeżowska

Konstrukcja

W konstrukcji zastosowano niskooporowe podwozie główne (produkcji firm Menasco i Messier - Bugatti) z dwiema goleniami. Na każdej z nich był sześciokołowy wózek. Hamulce pozwalały na zmniejszenie tarcia elementów ciernych w trakcie hamowania podczas kołowania samolotu. Dzięki zastosowaniu wielokołowych wózków, zastosowanie trzeciej goleni montowanej pod kadłubem okazało się zbędne, gdyż dzięki tym wózkom uzyskano lepsze rozłożenie nacisków na pas startowy.

Pierwszy prototyp samolotu wzniósł się w powietrze 9 kwietnia 1994, zaś pierwszym użytkownikiem samolotu były linie United Airlines. Linie te otrzymały swą pierwszą maszynę jeszcze przed przyznaniem certyfikatów. Pierwszy lot handlowy odbył się 7 lipca 1995.

Atrybutem samolotu jest niewątpliwie jego nowoczesna awionika. Produkcją awioniki zajęły się firmy Honeywell i GEC - Marconi. Samolot wyposażono w zintegrowany system sterowania AIMS (Aircraft Information Management System)oraz komputerowy system sterowania wyposażony w bazę danych aerodynamicznych. Przed każdym z pilotów znajdują się 2 ciekłokrystaliczne ekrany (PFD wyświetlający podstawowe dane lotu oraz nawigacyjny ND), zaś na konsoli centralnej są 2 ekrany systemu ACMS (Aircraft Condition Monitoring System - pierwszy wyświetla monity alarmowe, a drugi informacje o działaniu napędu samolotu; jest to system analogiczny do systemu ECAM znanego z Airbusów). System AIMS integruje i zarządza 7 podsystemami komputerowymi samolotu.
W samolocie zastosowano też całą serię nowinek i innowacji technicznych, które wcześniej nie były standardem w samolotach Boeinga - wymienić tu można choćby dotykowe panele sterowania systemami kabiny pasażerskiej dla personelu pokładowego, czujniki wykrywające uderzenie ogonem przy starcie lub lądowaniu (tail strike), kursory CCD (Cursor Control Device) w kokpicie (charakterystyczne zwłaszcza dla produkowanego później Embraera 170) czy elektroniczne check-listy.



Zdjęcia Antoni Szalecki

Zamawiający samolot miał możliwość wyboru pomiędzy silnikami Rolls-Royce Trent oraz Pratt&Whitney PW4000 (później zaoferowano również silnik PW4084). W ofercie był także silnik General Electric GE90, ale ten, jako konstrukcja nowa, był najdroższy, a jego zastosowanie wiązało się z ryzykiem. Zapewniał on wprawdzie największe możliwości rozwojowe, ale w trakcie realizacji jego projektu natrafiono na szereg nieprzewidzianych problemów. To zaowocowało opóźnieniami w czasie wprowadzenia go do sprzedaży. Skutkiem tego liczba Boeingów 777 wyposażonych w silniki GE90 jest nadal mniejsza niż tych latających z silnikami firm Rolls-Royce i Pratt&Whitney.
Wartości ciągów oferowanych silników były porównywalne (333 - 384 kN), jednak bardziej istotne okazały się koszty zakupu oraz eksploatacji silnika (jak np. zużycie paliwa).

Dane techniczne:

Boeing 777 - 200
Typ: dwusilnikowy szerokokadłubowy samolot pasażerski dalekiego zasięgu
Napęd: 2 turbowentylatorowe silniki odrzutowe Pratt&Whitney PW4084 o ciągu statycznym 374 kN każdy
Długość: 62,78 m
Rozpiętość: 60,93 m
Wysokość: 18,51 m
Powierzchnia skrzydeł: 427,80 m2
Prędkość przelotowa: 0,83 Macha
Prędkość maksymalna: 0,87 Macha
Zasięg: 7,352 km
Masa pustego samolotu: 139 025 kg
Maksymalna masa startowa: 229 210 kg
Załoga: załoga dwuosobowa z możliwością zabierania obserwatora i dodatkowego pilota
Maksymalna liczba miejsc pasażerskich: do 375
Boeing 777 - 300
Typ: dwusilnikowy szerokokadłubowy samolot pasażerski dalekiego zasięgu
Silniki: Pratt & Whitney 4098 o ciągu 44443 kg, Rolls - Royce Trent 892 o ciągu 40815 kg lub General Electric 90 - 94B o ciągu 42493 kg
Ilość paliwa: 171 160 l
Maksymalna masa startowa: 297 560 kg
Zasięg maksymalny: 11 029 km
Prędkość przelotowa na wysokości 10700 m: 0,84 Macha
Rozpiętość skrzydeł: 60,9 m
Długość: 73,9 m
Wysokość: 18,5 m